ธรรมะทำได้ในชีวิตประจำวัน

• Tweet
• 

คอลัมน์ สันติธรรม “ธรรมะทำได้ในชีวิตประจำวัน”
โดย บรรจง บินกาซัน
(โลกวันนี้วันสุข 3-10 สิงหาคม 2561)

 
ความสงบและความสันติสุขเป็นสิ่งที่มนุษย์ทุกคนใฝ่หา ผู้ปกครองประเทศทุกคนตระหนักดีว่าถ้าประเทศของตนมีข้าศึกมารุกรานรังควานประชาชนของตนอยู่ ทางที่จะนำความสงบกลับคืนมาได้ก็คือการปราบปรามศัตรูผู้รุกราน

ในระดับบุคคล แม้ไม่มีข้าศึกรุกรานแต่มนุษย์บางคนรู้สึกใจไม่เป็นสุขเพราะภาระที่อยู่รอบตัวคอยรังควาน เช่น ตำแหน่ง ทรัพย์สมบัติ ลูกเมีย แต่เนื่องจากไม่สามารถกำจัดสิ่งเหล่านี้ได้จึงเลือกทางออกโดยการละทิ้งหรือไม่ก็หนีจากสิ่งเหล่านี้ไปเป็นฤาษีชีไพร หรืออุทิศตนเป็นนักพรตแสวงหาความสงบหรือทางรอดทางจิตวิญญาณแต่เพียงลำพัง

บางคนสุดโต่งจนถือว่ามนุษย์เกิดมาโดยไม่มีเสื้อผ้า เมื่อต้องใส่เสื้อผ้าและเปลี่ยนเสื้อผ้าครั้งแล้วครั้งเล่า เสื้อผ้าจึงถูกมองว่าเป็นภาระของชีวิต คนกลุ่มนี้จึงดำรงชีวิตเป็นฤาษีชีเปลือย โดยถือว่าการทำเช่นนี้คือการปฏิบัติธรรม ในอินเดียยังมีผู้คนประเภทนี้ให้เห็นอยู่มากมาย

ในแผ่นดินอาหรับก่อนหน้าอิสลาม ชาวอาหรับบางเผ่าเดินทางมาทำฮัจญ์โดยเวียนรอบก๊ะอฺบ๊ะฮฺในสภาพร่างกายเปลือยเปล่า คนประเภทนี้คิดว่าการมาทำฮัจญ์เหมือนกับการเกิดใหม่ จึงแสดงออกถึงการเกิดใหม่ด้วยการเวียนรอบก๊ะอฺบ๊ะฮฺโดยไม่ใส่เสื้อผ้า และคนเหล่านี้ถือว่าตัวเองกำลังปฏิบัติธรรม

ในหมู่สาวกของพระเยซูก็มีผู้หาทางรอดพ้นทางจิตวิญญาณโดยการละทิ้งชีวิตครอบครัวและปลีกตัวออกไปใช้ชีวิตสันโดษในสำนักสงฆ์หรือสำนักปฏิบัติธรรมที่อยู่ห่างไกลจากผู้คน บางส่วนอุทิศตนเป็นนักบวชที่สละโลกเพื่อเรียนธรรมะและปฏิบัติธรรมเพื่อตนเองและสั่งสอนผู้อื่น
ในอดีตที่สังคมยังไม่มีความสลับซับซ้อน นักบวชมีส่วนสำคัญในการดำรงรักษาคำสอนทางศาสนา ซึ่งเป็นสิ่งเชื่อมโยงพระเจ้ากับมนุษย์ เชื่อมโยงโลกหน้ากับโลกนี้ และเชื่อมโยงวัตถุกับจิตวิญญาณ

แต่เมื่อโลกพัฒนาไปตามกาลเวลาจนมนุษย์ต้องใช้ชีวิตส่วนใหญ่ประกอบอาชีพอยู่ในตลาดและสำนักงาน การที่ทุกคนจะปลีกตัวออกไปปฏิบัติธรรมตามลำพังในป่าเขาหรือสำนักสงฆ์ไม่อาจเป็นไปได้ แต่การปฏิบัติธรรมเป็นเรื่องดีที่มนุษย์ทุกคนควรปฏิบัติ ดังนั้น อิสลามจึงได้มาปฏิรูปการปฏิบัติธรรมโดยกำหนดให้ทุกคนปฏิบัติในชีวิตประจำวัน

การนมัสการพระเจ้าหรือพิธีกรรมทางศาสนาที่เป็นหน้าที่ของนักบวชในอดีตถูกปรับเปลี่ยนให้เป็นหน้าที่ของผู้ศรัทธาในพระเจ้าทุกคน พิธีกรรมที่ใช้เวลายาวนานถูกลดให้สั้นลงเหลือไม่เกินสิบนาที ทำวันละ 5 ครั้ง และยังสามารถทำที่บ้านหรือที่สำนักงานก็ได้ แต่หากร่วมกันที่มัสยิดก็ถือว่าเป็นเรื่องที่ดี ดังนั้น มัสยิดจึงถูกตั้งอยู่ท่ามกลางชุมชนเพื่ออำนวยความสะดวกให้ผู้ศรัทธาปฏิบัติศาสนพิธี

การปลีกวิเวกเพื่อแสวงหาความสงบทางด้านจิตวิญญาณ ซึ่งในอดีตมีผู้คนเคยปลีกตัวออกไปตลอดชีวิต ได้ถูกจำกัดให้ทำในมัสยิดในช่วง 10 วันสุดท้ายของเดือนถือศีลอดเท่านั้น ส่วนการถือศีลอดที่ในอดีตมีแต่นักบวชหรือคนบางกลุ่มบางเพศปฏิบัติได้ถูกอิสลามกำหนดให้ผู้ศรัทธาทุกคนที่เป็นผู้ใหญ่ทุกเพศทุกวัยต้องถือปฏิบัติเป็นเวลา 1 เดือนของทุกปี

ที่กล่าวมาคือการปฏิบัติธรรมโดยมีพิธีกรรมที่เป็นรูปแบบเฉพาะ แต่การปฏิบัติธรรมในอิสลามยังหมายรวมถึงการปฏิบัติสิ่งใดก็ตามในชีวิตประจำวันตามที่พระเจ้าสั่งใช้และงดเว้นสิ่งที่พระเจ้าห้ามด้วยความศรัทธาในพระองค์

ด้วยเหตุนี้การประกอบอาชีพหารายได้เลี้ยงดูครอบครัวโดยสุจริต การศึกษาหาความรู้ตามคำสั่งของพระเจ้า จึงเป็นการปฏิบัติธรรม การละเว้นจากความชั่วที่พระเจ้าห้ามก็ถือเป็นการปฏิบัติธรรม และได้รับผลบุญตอบแทนเพราะความเชื่อฟัง

นบีมุฮัมมัดเคยกล่าวว่าแม้แต่การหลับนอนกับภรรยาของตนเองก็มีผลบุญ สาวกบางคนสงสัยว่ากิจวัตรธรรมดาอย่างนี้ยังมีผลบุญตอบแทนด้วยหรือ ท่านนบีจึงถามว่าหากพวกท่านไปหลับนอนกับผู้หญิงอื่นที่มิใช่ภรรยาถือเป็นบาปไหม ทุกคนตอบรับว่าเป็นบาป นบีมุฮัมมัดจึงตอบว่าในเมื่อท่านหลีกห่างจากการทำบาป การหลับนอนกับภรรยาของท่านจึงเป็นการปฏิบัติธรรมและย่อมได้รับผลบุญตอบแทนจากพระเจ้า

You must be logged in to post a comment Login