ภัยใกล้ตัว…โรคอารมณ์สองขั้ว / โดย พญ.กิติกานต์ ธนะอุดม

• Tweet
• 

คอลัมน์ : พบหมอศิริราช

ผู้เขียน : พญ.กิติกานต์ ธนะอุดม

(โลกวันนี้วันสุข ประจำวันที่ 31 สิงหาคม -7 กันยายน 2561)

ในช่วงหลายปีนี้หลายคนอาจได้ยินหรือคุ้นกับคำว่าโรคไบโพลาร์หรือโรคอารมณ์สองขั้วมากขึ้น วันนี้จะพาไปรู้จักโรคนี้ให้มากขึ้น

โรคอารมณ์สองขั้ว หรือโรคอารมณ์แปรปรวน หรือโรคไบโพลาร์ เป็นโรคที่ผู้ป่วยมีอารมณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมเป็นระยะเวลาหนึ่ง เช่น ช่วงอารมณ์ซึมเศร้าติดกันอย่างน้อย 2 สัปดาห์ สลับกับช่วงที่อารมณ์ครึกครื้น หรือหงุดหงิดมากกว่าปรกติอย่างน้อย 1 สัปดาห์ จนทำให้มีพฤติกรรมต่างๆที่เปลี่ยนแปลงไป ซึ่งส่งผลต่อการใช้ชีวิตร่วมกับผู้อื่น การทำงาน การเรียน เป็นต้น

จากการศึกษาปัจจุบันพบว่าโรคนี้เกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน ได้แก่ พันธุกรรม อาทิ หากมีคนในครอบครัวเป็นโรคนี้ก็จะมีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคมากขึ้น ต่อมาคือปัจจัยด้านชีวภาพคือ สารสื่อประสาทและการทำงานของสมองบางส่วนผิดปรกติไป และสุดท้ายคือ ด้านจิตใจและสังคม เช่น พฤติกรรมเสี่ยงบางอย่าง อาทิ การอดนอน การใช้สารเสพติด การเผชิญความเครียดและกดดันในชีวิตมาก

อย่างที่กล่าวข้างต้น ผู้ป่วยจะมีพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม โดยพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลง ได้แก่ ความคิดที่อาจจะเปลี่ยนแปลงไป ในช่วงอารมณ์ซึมเศร้าอาจมีความคิดในแง่ลบ เบื่อหน่าย รู้สึกผิด ไม่อยากมีชีวิตอยู่ ส่วนช่วงอารมณ์ครึกครึ้นคนไข้จะมั่นใจในตนเองสูง ตัดสินใจทำอะไรต่างๆอย่างรวดเร็ว ซึ่งอาจส่งผลเสียต่อมาภายหลัง หรือเรื่องการนอน ช่วงอารมณ์ซึมเศร้าอาจจะมีภาวะนอนไม่หลับ อ่อนเพลีย ตรงกันข้ามกับช่วงอารมณ์ครึกครึ้น ผู้ป่วยจะรู้สึกมีพลัง ไม่อยากนอน อยากทำกิจกรรมต่างๆมากขึ้น

การวินิจฉัยได้จากการประเมินจากจิตแพทย์ ซึ่งอาศัยประวัติทั้งจากผู้ป่วยและคนใกล้ชิด และการตรวจสภาพจิต การรักษาจำเป็นต้องใช้ยาและการปรับพฤติกรรมควบคู่กัน โดยในระยะที่อาการเฉียบพลันหรือเริ่มเกิดอาการขึ้นเน้นการใช้ยาปรับอารมณ์เป็นหลัก นอกจากนั้นการปรับพฤติกรรมก็มีส่วนช่วยให้อาการของโรคสงบลง เช่น การปรับเรื่องการนอน การพักผ่อนที่เพียงพอ การงดใช้สารเสพติด รวมถึงการหาวิธีผ่อนคลายความเครียดอย่างเหมาะสม

ข้อแนะนำสำหรับการดูแลตนเองเบื้องต้นให้ห่างไกลโรคอารมณ์สองขั้วคือ หลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยงต่างๆ เช่น การใช้สารเสพติด หรือยาที่ซื้อมารับประทานเองบางประเภท เช่น ยาลดความอ้วน ยาสมุนไพร เป็นต้น การพักผ่อนให้เพียงพอ หากพบว่าตนเองเครียดมาก เผชิญความกดดันมาก ควรหากิจกรรมที่ผ่อนคลายทำ ไม่อยู่กับปัญหาต่างๆนานเกินไป

You must be logged in to post a comment Login