วันเสาร์ที่ 23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2567

กินดีเตรียมสมองให้พร้อมทุกเช้า

On April 5, 2019

คอลัมน์ : โลกสุขภาพ

ผู้เขียน : ผศ.ดร.เอกราช บำรุงพืชน์

(โลกวันนี้วันสุข ประจำวันที่  5 – 12 เมษายน   2562)

ทุกคนคงเคยเกิดอาการเหล่านี้! ตื่นนอนแล้วรู้สึกไม่สดชื่น สมองไม่โปร่ง มึนๆตื้อๆ คิดอะไรไม่ออก ทำให้ออกสตาร์ตเริ่มต้นวันได้ไม่ดี ทำอะไรก็ไม่ได้เต็มที่ บางครั้งก็มีอาการลืมง่าย จำเหตุการณ์ที่เพิ่งเกิดขึ้นไม่ค่อยได้ เช่น บางครั้งลืมโทรศัพท์ไว้ที่บ้าน ลืมกระเป๋าเงิน จำไม่ได้ว่าเมื่อวานใช้เงินซื้ออะไรไปบ้าง หรือล็อกประตูก่อนออกจากบ้านหรือยัง อาการเหล่านี้เป็นเครื่องบ่งบอกว่าสมองของเรากำลังต้องการการดูแล แล้วอะไรล่ะที่จะมาช่วยเตรียมสมองของเราให้ไหลลื่น จำได้เป๊ะ พร้อมกับทุกกิจกรรมที่ต้องไปเจอ คำตอบที่จะมาช่วยเติมเต็มความสามารถของสมองให้เต็มศักยภาพคือ “อาหารฟังก์ชัน” แต่จะช่วยสมองเราได้อย่างไร และมีอะไรบ้าง วันนี้เรามีข้อมูลใหม่ๆที่น่าสนใจมาอัพเดทกัน

“หลายๆคนยังมีความเข้าใจผิดว่าสมองของคนเราจะพัฒนาเฉพาะในช่วงวัยเด็กเท่านั้น แต่ในความเป็นจริงแล้วสมองของคนเราสามารถพัฒนาและเรียนรู้ได้ตลอดเวลาอย่างไร้ขีดจำกัด เพราะเส้นใยของสมองนั้นสร้างใหม่ได้ในทุกๆวัน” ข้อมูลจาก ผศ.ดร.เอกราช บำรุงพืชน์ ประธานฝ่ายวิชาการ ชมรมโภชนวิทยามหิดล ที่กล่าวไว้อย่างน่าสนใจในการบรรยายภายใต้หัวข้อ “การดูแลสมองและร่างกายด้วยอาหาร โภชนาการ และโภชนบำบัด” ในงานประชุมวิชาการสัญจรของสมาคมนักกำหนดอาหารแห่งประเทศไทย ที่ จ. ตรัง ว่า โดยศักยภาพของสมองประกอบด้วย 5 ด้าน ได้แก่ ด้านความจำ ด้านสมาธิในการจดจ่อ ด้านภาษา ด้านการวิเคราะห์สิ่งที่เห็น และด้านการตัดสินใจ ดังนั้น การส่งเสริมศักยภาพสมองจึงเป็นสิ่งที่จำเป็นสำหรับคนยุคดิจิตอลนี้ และอาหารฟังก์ชันคือเทรนด์และคำตอบที่คนทั่วโลกให้ความสนใจ

อาหารฟังก์ชันคืออะไร? ทำไมถึงช่วยเพิ่มศักยภาพสมองของเราได้ ตรงนี้มีคำตอบจากสมาคมนักกำหนดอาหารของสหรัฐอเมริกา(ADA) ที่นิยามไว้ว่า อาหารฟังก์ชันคือ อาหารที่คงไว้ซึ่งส่วนประกอบตามเดิมตามธรรมชาติ หรืออาหารที่มีการเติมแต่งสารอาหารให้มากขึ้น เพื่อส่งเสริมสุขภาพสำหรับผู้ที่ต้องการบำรุงสมองเพิ่มขึ้นให้พร้อมรับมือได้กับทุกกิจกรรม อาหารฟังก์ชันที่ส่งเสริมสุขภาพสมองจึงเป็นทางเลือกที่ง่ายและสะดวก ตอบสนองไลฟ์สไตล์ของคนยุคใหม่ โดยข้อมูลจากทั้งงานวิจัยและการค้นคว้าใหม่ๆพบว่า อาหารฟังก์ชันกลุ่มน้ำมันปลา ซุปไก่สกัด โสมเกาหลี และข้าวกล้องงอก ได้รับความนิยมเพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง

อาหารฟังก์ชันบำรุงสมอง แต่ละชนิดมีดีอย่างไร เริ่มจาก

น้ำมันปลา ที่มี DHA ซึ่งเป็นกรดไขมันไม่อิ่มตัวที่จำเป็นต่อร่างกาย อยู่ในกลุ่มของโอเมก้า 3 ช่วยเสริมการทำงานของเซลล์สมอง การรับประทานน้ำมันปลาอย่างต่อเนื่องจึงมีส่วนช่วยป้องกันสมองเสื่อมหรือโรคอัลไซเมอร์ได้ เพราะ DHA จะช่วยเพิ่มสารที่เป็นตัวช่วยลดการเกิดการสร้างพลักซ์ (plaques) ซึ่งเป็นตัวการที่ทำลายใยประสาทส่วนความจำ นอกจากนี้ยังมี EPA สูง มีประโยชน์ต่อระบบหัวใจและสมอง โดยมีส่วนช่วยยับยั้งการเกาะตัวของเกล็ดเลือดและลดไขมันในเลือด จึงช่วยป้องกันการอุดตันของหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงส่วนต่างๆ โดยเฉพาะหัวใจและสมองอีกด้วย

ซุปไก่สกัด อาหารฟังก์ชันที่ได้รับความนิยมมายาวนาน โดยเฉพาะในแถบเอเชีย มีผลการวิจัยจาก ศ.นพ.โคกะ โยชิฮิโกะ จากภาควิชาประสาทวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเคียวริน ประเทศญี่ปุ่น เกี่ยวกับสารอาหารที่สำคัญต่อสุขภาพสมอง โดยระบุว่าสารสำคัญในซุปไก่สกัดคือไบโอเปปไทด์อะมิโน คอมเพล็กซ์ ที่พร้อมให้ร่างกายดูดซึมไปใช้ได้เร็ว

ผลจากการวิจัยพบว่า ซุปไก่สกัดช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานของสมอง โดยช่วยให้เลือดนำออกซิเจนไปเลี้ยงสมองส่วนหน้า ซึ่งเป็นสมองส่วนสำคัญที่เกี่ยวข้องกับความจำ การคิดตัดสินใจได้ดีขึ้น นอกจากนี้ยังพบว่าในซุปไก่สกัดมีคาร์โนซีนเป็นหนึ่งในสารอาหารช่วยชะลอวัยและบำรุงสมอง โดยช่วยเพิ่มคลื่นสมองแบบอัลฟ่า ลดความเครียดและความเหนื่อยล้าของสมอง เพิ่มสมาธิ รวมทั้งความสามารถในการเรียนรู้และการจดจำให้ดีขึ้น

โสม มีสารออกฤทธิ์ที่สำคัญคือ สารจินเซ็นโนไซต์ ช่วยเสริมการทำงานของสารสื่อประสาทให้สามารถเชื่อมโยงข้อมูลระหว่างเซลล์ประสาทของระบบประสาทให้ทำงานได้อย่างเต็มที่และมีประสิทธิภาพ ปรับกระบวนการคิดและวิเคราะห์ข้อมูลให้มีความรวดเร็วมากยิ่งขึ้น ช่วยทำให้ระบบประสาทส่วนกลางตื่นตัว ทำงานได้ดีขึ้น โดยเฉพาะโสมอเมริกา ซึ่งศาสตร์แผนตะวันออกจัดเป็นยาเย็น หรือยาที่ช่วยเสริมธาตุ “หยิน” ส่งผลให้ร่างกายอยู่ในภาวะสงบและมีสมาธิ ช่วยให้สมองมีการจดจำได้ดีขึ้น

ข้าวกล้องงอก มีสารอาหารที่สำคัญคือ กาบา (GABA) ช่วยเพิ่มคลื่นสมองแบบอัลฟ่า ทำให้รู้สึกผ่อนคลาย ลดความตึงเครียดและความวิตกกังวล และเพิ่มภูมิคุ้มกันอีกด้วย

เป็นเรื่องจริงที่ศักยภาพของสมองและความสามารถบางอย่างสามารถถ่ายทอดผ่านทางพันธุกรรม แต่เราทุกคนสามารถเตรียมตัวเองให้พร้อม เสริมความสามารถของสมองให้เพิ่มขึ้นได้ ด้วยการเลือกรับประทานอาหารที่เป็นประโยชน์ ควบคู่กับอาหารฟังก์ชันที่ให้ประโยชน์เสริมในการดูแลสมองอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้เกิดผลอย่างเป็นรูปธรรม นอกจากนี้ยังควรนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เชื่อว่าจะทำให้สมองของเราไหลลื่น จำได้เป๊ะ พร้อมรับกับทุกกิจกรรมแน่นอน

 


You must be logged in to post a comment Login