พิชิต…โรคที่มากับหน้าร้อน

• Tweet
• 

คอลัมน์ : พบหมอศิริราช

ผู้เขียน : ผศ.นพ.วินัย รัตนสุวรรณ ภาควิชาเวชศาสตร์ป้องกันและสังคม

(โลกวันนี้วันสุข ประจำวันที่  19-26 เมษายน 2562)

ช่วงฤดูร้อนนี้ผู้คนมักเจ็บป่วยกันง่าย ยิ่งเทศกาลสงกรานต์ที่มีวันหยุดต่อเนื่องยาวนานหลายวัน ประชาชนส่วนใหญ่ต่างพากันเดินทางกลับภูมิลำเนาหรือท่องเที่ยว เรียกว่าคับคั่งหนาตามากกว่าเทศกาลอื่นๆ ช่วงนี้แหละที่มักทำให้เกิดโรคจากน้ำดื่มและอาหารไม่สะอาด รวมถึงโรคอื่นๆที่มากันไม่ขาด มารู้จักกับโรคที่มากับหน้าร้อนก่อนเกิดขึ้นดีกว่า

1.โรคอุจจาระร่วง เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส หรือโปรโตซัว ตกค้างอยู่ในอาหารที่ไม่สะอาดพอ สุกๆดิบๆ หรือบูดเสีย ทำให้เกิดปัญหาท้องเสีย ส่วนใหญ่ที่ติดเชื้อจะไม่มีอาการหรือมีไม่มาก แต่ในรายที่ติดเชื้อรุนแรงอาจเสียชีวิตได้ในเวลาไม่นานหลังเกิดอาการ เช่น อหิวาตกโรค เนื่องจากมีการสูญเสียของน้ำและเกลือแร่ในปริมาณมาก หากมีอาการท้องเสียควรทดแทนด้วยน้ำและเกลือแร่ที่สูญเสียไปกับการถ่ายอุจจาระและการอาเจียน แต่หากรุนแรงต้องให้ทางเส้นเลือดควบคู่กับการใช้ยาปฏิชีวนะ หากมีโรคประจำตัวอื่นๆอยู่ด้วย เช่น โรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง ไตวาย ควรพบแพทย์ เพราะการดื่มเครื่องดื่มเกลือแร่เอง หากมากเกินไปอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้เช่นกัน

2. โรคอาหารเป็นพิษ เป็นโรคทางเดินอาหารที่พบบ่อยมาก ติดต่อโดยการรับประทานอาหารหรือน้ำดื่มที่มีสารพิษ (toxin) ที่สร้างจากเชื้อโรคบางชนิดเข้าไป ส่วนใหญ่มักมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน บางรายอาจมีถ่ายเหลวเป็นน้ำ มักไม่มีไข้ หายได้เอง แต่ถ้าเป็นมากต้องได้รับน้ำเกลือเสริม อาจดื่มหรือให้ทางเส้นเลือดแล้วแต่ความรุนแรง

3. โรคระบบทางเดินหายใจ เช่น โรคไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ ปอดบวม ปวดหัว ตัวร้อน ไอจาม ทั้งนี้เพราะอากาศเปลี่ยนไปมา หรืออยู่ในที่ที่อากาศถ่ายเทไม่ดี ร่วมกับร่างกายที่อ่อนแอ แต่ถ้าภูมิต้านทานแข็งแรงดีจะไม่ป่วยง่าย เมื่อรู้สึกตัวว่าเป็นหวัดให้พักผ่อน ดื่มน้ำอุ่นมากๆ ถ้าตัวร้อนให้ใช้ผ้าขนหนูชุบน้ำคอยประคบระบายความร้อนออก และแยกนอนร่วมกับผู้อื่น หากยังไม่ดีขึ้นควรไปพบแพทย์ ในบางกรณีน้ำมูกอาจเปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือเขียวได้ ซึ่งมักเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียซ้ำเติม อาจต้องรับประทานยาปฏิชีวนะร่วมด้วย

4. โรคผิวหนัง ได้แก่ เม็ดผดผื่นคัน ป้องกันได้ด้วยการอาบน้ำชำระร่างกายและรักษาความสะอาดบ่อยๆ หลีกเลี่ยงการสัมผัสน้ำสกปรกหรือน้ำที่ไม่สะอาด

5. โรคเครียด เป็นปัญหาหนึ่งที่พบบ่อยในหน้าร้อน ทำให้เกิดอาการปวดศีรษะ นอนไม่หลับ โมโหง่าย หงุดหงิดง่าย จนกระทบไปถึงความสัมพันธ์กับบุคคลรอบข้างและอาจทำให้เกิดทะเลาะกันง่ายขึ้น วิธีคลายเครียดง่ายๆคือ หนีร้อนไปอยู่ในที่ที่มีอากาศเย็นสบาย เช่น ในห้องแอร์ ใต้ร่มไม้ หรือหางานอดิเรกทำ ฝึกสมาธิ เป็นต้น

6.โรคที่เกิดจากสัตว์เลี้ยง คือ โรคพิษสุนัขบ้า หรือโรคกลัวน้ำ เป็นโรคติดต่อร้ายแรงชนิดหนึ่งที่แพร่ระบาดทุกปี ส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตจากโรคนี้ปีหนึ่งๆไม่น้อย ทั้งที่มีวัคซีนป้องกันแล้วแต่ยังมีผู้เสียชีวิตจากโรคนี้อยู่ดี โดยมีพาหะหลักจากสุนัขที่นำเชื้อไวรัสโรคพิษสุนัขบ้า ซึ่งอาจกัด ข่วน หรือเลียผิวหนังคนมีแผล ที่สำคัญเชื้อไวรัสโรคพิษสุนัขบ้านี้เมื่อปรากฏอาการของโรคจะเสียชีวิตทุกราย ป้องกันได้ด้วยการฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าหากถูกสุนัขที่สงสัยว่าอาจมีเชื้อโรคพิษสุนัขบ้ากัด ข่วน หรือเลียผิวหนัง ดังนั้น ผู้เลี้ยงสุนัขจึงควรนำสุนัขมารับการฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าทุกปี โดยเฉพาะช่วงหน้าร้อน เพื่อความปลอดภัยของตัวท่านเองและคนรอบข้าง

ทำอย่างไรร้อนนี้เพื่อให้มีสุขภาพดี

1.เลือกบริโภคอาหาร น้ำดื่ม และนม โดยพิถีพิถันความสด ใหม่ สะอาด หมั่นสังเกตสินค้าที่อาจหมดอายุ ซึ่งเป็นอันตรายอย่างยิ่งต่อสุขภาพและชีวิตผู้บริโภค ที่สำคัญแหล่งท่องเที่ยวตามชายทะเลมีการขายอาหารสด ทั้งส้มตำ ลาบ น้ำตก อาหารทะเลสดที่อาจปนเปื้อนน้ำยาฟอร์มาลีนจากผู้ขายที่ขาดความรับผิดชอบ ฯลฯ เหล่านี้ยิ่งต้องระวังให้มาก มิฉะนั้นท่านอาจต้องนอนซมด้วยพิษไข้จากท้องร่วง ท้องเสีย อาหารเป็นพิษ อาจถึงขั้นหามส่งโรงพยาบาลหรือเสียชีวิต

2.ฟิตร่างกายให้สมบูรณ์แข็งแรง หมั่นออกกำลังกายสม่ำเสมออย่างน้อยสัปดาห์ละ 2-3ครั้งๆละ 30 นาที การออกกำลังกายช่วงหน้าร้อนไม่ควรหักโหมจนเกินไป ที่สำคัญควรพักเหนื่อยบ่อยๆเป็นระยะๆ การออกกำลังกายนั้นจะทำให้ร่างกายหลั่งสารแห่งความสุขที่เรียกว่าสารเอนดอร์ฟินออกมา ทำให้นอนหลับสบาย หลับนาน ร่างกายได้พักผ่อนเต็มที่ และดื่มน้ำสะอาดอย่างน้อยวันละ 6-8 แก้ว เพื่อทดแทนเหงื่อที่สูญเสียไป นอกจากนี้ควรเลือกเสื้อผ้าบางเบา ระบายความร้อนได้ดี สีอ่อน ไม่อมความร้อน เช่น ผ้าฝ้าย

3.ปรับสภาพแวดล้อมในที่พักอาศัยให้เหมาะสม เช่น ที่พักอาศัยไม่มีแอร์ ใช้วิธีเปิดประตูหน้าต่างมากบานที่สุด เพื่อให้อากาศร้อนระบายถ่ายเทได้ดี ทั้งนี้ ต้องคำนึงถึงความปลอดภัยมากที่สุดด้วย โดยเฉพาะยามค่ำคืนให้พ้นจากโจรขโมย ส่วนที่พักที่มีแอร์ ก่อนเปิดเครื่องควรเปิดประตูหน้าต่างระบายอากาศร้อนออกก่อน 1 ชั่วโมง หรืออย่างน้อย 30 นาที เพื่อประหยัดเงินในกระเป๋าคุณและพลังงานในยุครัฐบาลเร่งรณรงค์ให้คนไทยประหยัด

4.ควรหลีกเลี่ยงการออกนอกบ้านหรืออยู่กลางแดดในวันที่อากาศร้อนจัดจ้าน โดยเฉพาะช่วงเวลาอากาศร้อนมากถึงร้อนสูงสุดระหว่าง 10.00-15.00 น. แต่หากจำเป็นต้องออกในช่วงเวลาดังกล่าวขอแนะนำให้ดื่มน้ำสะอาดเย็นๆสัก 1-2 แก้ว จากนั้นควรหาโอกาสดื่มน้ำอีกเพื่อทดแทนน้ำในร่างกายที่สูญเสียไปกับเหงื่อ การปฏิบัติเช่นนี้จะเป็นผลดีต่อร่างกาย ช่วยให้ไม่อ่อนเพลีย และทำธุระนอกบ้านได้อย่างปลอดภัย

5.งดดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกประเภท โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัวอยู่ก่อนแล้ว เช่น โรคความดันโลหิตสูง หรือโรคหัวใจ ยิ่งอากาศร้อนอบอ้าวมาก แอลกอฮอล์จะซึมผ่านเข้าสู่กระแสเลือดอย่างเร็ว ทำให้แรงดันโลหิตสูงขึ้นกว่าช่วงอากาศหนาวเย็นหรือช่วงปรกติ การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์อาจทำให้ร่างกายปรับสภาพไม่ทันถึงขั้นเกิดภาวะช็อกได้

ถ้าปฏิบัติได้ครบทั้ง 5 ข้อ ไม่เพียงสนุกกับหน้าร้อนนี้ สุขภาพก็ดีด้วย ขอให้มีความสุขกับการพักผ่อนเที่ยวนี้นะครับ

You must be logged in to post a comment Login