พรหมลิขิต

• Tweet
• 

คอลัมน์ : สันติธรรม

ผู้เขียน : บรรจง บินกาซัน

(โลกวันนี้รายวัน ประจำวันที่ 27 ก.ย  67)

ในคัมภีร์กุรอานตอนหนึ่ง  พระเจ้าได้บอกนบีมุฮัมมัดว่า “จงสดุดีพระผู้อภิบาลของเจ้าผู้ทรงสูงส่ง ผู้ทรงสร้างแล้วทรงทำให้สมบูรณ์  ผู้ทรงกำหนดทุกสิ่งและผู้ทรงนำทาง” (กุรอาน 87:1-3)

ถ้อยคำดังกล่าวทำให้มุสลิมเชื่อสนิทใจว่าทุกสิ่งในจักรวาลและในโลกนี้ถูกสร้างขึ้นมาโดยมีสัดส่วนรูปร่างที่สมบูรณ์  ไม่เพียงเท่านั้น  ทุกสิ่งที่ถูกสร้างมายังถูกกำหนดให้ดำเนินไปตามที่พระเจ้านำทางด้วย

ไม่เพียงแต่กำหนดให้ทุกสิ่งถูกสร้างดำเนินไปตามวิถีที่ถูกกำหนดเท่านั้น  แม้แต่ความเป็นไปบนโลกใบนี้หรือแม้แต่ชีวิตของมนุษย์ก็ได้ถูกกำหนดไว้ล่วงหน้าแล้วโดยประสงค์ของพระเจ้า  นบีมุฮัมมัดได้อธิบายขยายความว่าเมื่อมนุษย์อยู่ในครรภ์ของมารดาได้ 120 วัน  พระเจ้าจะเป็นผู้กำหนดเพศ  ปัจจัยยังชีพ  การงาน ช่วงชีวิต  ทุกข์และสุขไว้แล้วโดยที่มนุษย์ไม่สามารถเลือกได้

คนมุสลิมจึงเชื่อว่าความเป็นไปของสิ่งถูกสร้างรอบตัวและชีวิตของมนุษย์เองเป็นไปตามพระประสงค์ของพระเจ้า  ไม่ใช่เรื่องบังเอิญ 

ความเชื่อเช่นนี้มีมาก่อนแล้วในรูปของ “พรหมลิขิต” ซึ่งเป็นความเชื่อในศาสนาพราหมณ์ก่อนหน้าพุทธกาล  พรหมก็คือผู้สร้าง  ลิขิตคือกำหนด  เป็นเรื่องธรรมดาที่สามัญสำนึกตื้นๆก็สามารถเข้าใจได้ว่าถ้าใครเป็นคนสร้างอะไร  คนนั้นต้องเป็นผู้กำหนด

ความแตกต่างของความเชื่อในเรื่องนี้อยู่ที่พระเจ้าผู้สร้างเป็นอจินตัยหรือสิ่งที่ไม่ควรไปนึกคิดถึงรูปร่างหน้าตา   อิสลามจึงไม่อนุญาตให้มุสลิมสร้างพระพรหมขึ้นมาตามจินตนาการของตัวเองเพื่อบูชาสักการะ เพราะพระพรหมเป็นผู้สร้าง  มิใช่สิ่งถูกสร้าง

*มื่อกองทัพกรีกกรีฑาทัพมารุกรานทางตอนหนือของอนุทวีป(อินเดียปัจจุบัน)  แม่ทัพชาวกรีกพบว่าคนในท้องถิ่นมีความเชื่อในเรื่องพรหมลิขิตและยอมจำนนต่อชะตาชีวิตที่ถูกลิขิตมาจากพรหม  แม่ทัพชาวกรีกจึงนำความเชื่อเรื่องพรหมลิขิตมาประยุกต์ใช้ในการปกครองโดยอธิบายความเชื่อในเรื่องนี้ว่าพรหมได้ลิขิตมนุษย์ไว้เป็นสี่วรรณะ  ใครเกิดในวรรณะใดก็ต้องอยู่ในวรรณะนั้นไปชั่วลูกชั่วหลาน 

ไม่เพียงเท่านั้น  ระบบวรรณะยังกำหนดให้คนในแต่ละวรรณะแต่งงานกับคนในวรรณะของตนเอง หากใครแต่งงานข้ามวรรณะ  ลูกที่เกิดมาจะอยู่ในสถานะจัณฑาล(ต่ำช้า)ที่ถูกสังคมรังเกียจและดูถูก  คนที่เป็นจัณฑาลไม่สามารถเข้ามามีบทบาททางสังคมได้

ในระบบวรรณะ  คนเกิดในวรรณะต่ำทำดีอย่างไรก็ไม่สามารถเลื่อนไปอยู่ในวรรณะที่สูงกว่าได้  และคนที่อยู่ในวรรณะสูงทำชั่วอย่างไรก็ไม่ตกมาอยู่ในวรรณะที่ต่ำกว่า

นี่คือสภาพการณ์ทางความเชื่อและสังคมที่เกิดขึ้นก่อนพุทธกาลและเจ้าชายสิทธัตถะเห็นและหาทางที่จะแก้ไข

ความแตกต่างอีกประการหนึ่งในความเชื่อเรื่องการลิขิตของพระเจ้าก็คือ  แม้มนุษย์จะถูกลิขิตมาตามประสงค์ของพระเจ้า  แต่นั่นมิได้หมายความว่ามนุษย์ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงสภาพชีวิตของตนเองได้  คัมภีร์กุรอานกล่าวถึงเรื่องนี้ไว้อย่างชัดเจนว่า “พระเจ้าจะไม่เปลี่ยนแปลงหมู่ชนใด จนกว่าพวกเขาจะเปลี่ยนแปลงตัวของพวกเขาเองเสียก่อน” (กุรอาน 13:11)

นั่นหมายความว่า ในอิสลาม แม้ชีวิตของมนุษย์จะถูกพระเจ้าลิขิตมาตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดา  แต่เมื่อคลอดออกมาแล้ว  มนุษย์สามารถเปลี่ยนแปลงตัวเองให้ดีขึ้นกว่าเดิมได้ด้วยการศึกษาหาความรู้และขยันขันแข็งในการทำมาหากิน  และเนื่องจากสังคมประกอบด้วยมนุษย์  การจะเปลี่ยนแปลงสังคมจำเป็นต้องเปลี่ยนมนุษย์ที่อยู่ในสังคมก่อน

You must be logged in to post a comment Login